E-learning voeding bij diabetes type 2

Om patiënten met diabetes type 2 goed te begeleiden op het gebied van voeding, is veel vakkennis nodig. Meestal wordt hiervoor een diëtist ingeschakeld. Maar ook jij krijgt vragen van of geeft begeleiding aan diabetespatiënten. Op het Educatiehuis kun jij je vakkennis op een leuke manier testen en bijspijkeren. In deze e-learning leer je meer over de basiskenmerken van diabetes type 2. Ook krijg je inzicht in de wisselwerking tussen medicatie en voeding. Tot slot nemen we je mee in een stuk voedingsadvies.

Heb je een vraag over de e-learnings? Bekijk dan de veelgestelde vragen.

Vind je deze e-learning interessant? Bekijk dan eens de e-learning over voeding bij diabetes type 1!

Hieronder lees je waar de e-learning over gaat.

Wat vind je in deze e-learning?

1. Basiskennis over diabetes type 2
2. De belangrijkste voedingsadviezen bij diabetes type 2
3. Wat je moet weten over koolhydraten bij diabetes type 2

Wat leer je in de e-learning?

Als je de e-learning met succes hebt afgerond, heb je de volgende leerdoelen bereikt:

• Je hebt een basiskennis over diabetes type 2
• Je kunt advies geven over voeding bij diabetes type 2

Wil je je verder verdiepen in diabetes type 2 en voeding? Lees dan het boek “Diabetes type 2? Maak jezelf beter” van internist Hanno Pijl en diëtist Karine Hoenderdos en download de NDF Toolkit hieronder.

Naar de NDF Toolkit

• Bij diabetes type 2 is sprake van een te hoge bloedglucoseconcentratie.
• Glucose komt in het bloed terecht doordat de koolhydraten uit voeding worden verteerd.
• Diabetes type 2 ontstaat wanneer het lichaam minder of niet gevoelig blijkt voor
• Insuline is een hormoon. In jouw lichaam zitten bètacellen die deze hormonen produceren.De taak van insuline is om de glucose in het bloed op te nemen in cellen.
• In de alvleesklier bevinden zich de eilandjes van Langerhans. De bètacellen van deze eilandjes reageren bij diabetes type 2 niet voldoende, waardoor het lichaam steeds meer insuline aan gaat maken.
• Je krijgt klachten als er een gebrek aan insuline in je lichaam is. Het gevolg hiervan is namelijk dat het glucosegehalte in het bloed te hoog wordt.

91% van alle gediagnostiseerde diabetici hebben type 2 en dit percentage stijgt nog steeds aanzienlijk. Het toepassen van veranderingen in voeding en leefstijl kan zorgen voor een afname van diabetes type 2. Er is een aantal risicofactoren- en groepen aan te wijzen:

• Diabetes type 2 komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen
• Het kan tevens een erfelijke aandoening zijn
• Bepaalde medicijnen kunnen ook van invloed zijn op een verhoogd risico
• Mensen met een dikke buik en/of obesitas hebben een grotere kans op type 2
• Mensen van Hindoestaanse afkomst lopen verhoogd risico
• Keuzes in voeding en leefstijl kunnen diabetes type 2 beïnvloeden

Het naleven van een gezonde(re) leefstijl beïnvloedt diabetes type 2 op een positieve manier. De effecten zijn bijvoorbeeld: een lagere bloedruk, meer energie. Een beter lichaamsgewicht en gunstigere cholesterolwaarden, minder of geen orale medicatie of insulinegebruik nodig en minder kans op complicaties.

Er is geen eenduidig voedingsadvies bij diabetes type 2. Dit verschilt per patiënt en hangt af van verschillende factoren. Denk bijvoorbeeld aan de individuele wensen of het persoonlijke budget van de patiënt. Houd bij het geven van advies ook rekening met de culturele of religieuze achtergrond van de patiënt. De NDF-richtlijn geeft echter wel handvatten aan zorgprofessionals om hierin de juiste beslissingen te kunnen maken.

Deze voedingspatronen zijn geschikt bevonden voor mensen met diabetes type 2:

• Koolhydraatbeperkt: door het beperken van suikers, zetmeelrijke producten en geraffineerde koolhydraten, krijgt men minder koolhydraten binnen.
• Vetbeperkt: het beperken van verzadigde- en transvetzuren zorgt ervoor dat de totale inname van vet in de voeding daalt. Het wordt aangeraden om eiwitrijke producten en ongeraffineerde koolhydraatbronnen te consumeren ter vervanging van deze vetten.
• Mediterraan: dit voedingspatroon wordt gekenmerkt door de weinig bewerkte, veelal plantaardige voedingsmiddelen. De inname van zuivel en zoetigheid blijft hierbij beperkt.
• Vegetarisch of veganistisch: vlees wordt volledig gemeden en in het geval van een veganistisch voedingspatroon ontbreken zelfs alle dierlijke producten. Plantaardige producten voeren hier de boventoon.
• DASH: dit staat voor Dietary Approaches to Stop Hypertension. Het gaat hier om een voedingspatroon waarbij de inname van zout, suiker en vet sterk wordt beperkt, met als doel de bloeddruk te kunnen verlagen.

In de e-learning wordt per onderdeel van de voedingswijzer uitgelegd welke kenmerken hierbij horen, wat het effect is op het lichaam en welke producten in het desbetreffende voedingspatroon passen. Mensen met diabetes type 1 of diabetes type 2 kunnen er veel baat bij hebben om zich te laten begeleiden door een diëtist. Dit voorkomt dat bepaalde tekorten in het dieet ontstaan.

Aanvullende, algemene adviezen en richtlijnen die een positief effect op het voedingspatroon kunnen uitoefenen:

• Eet fruit, maar met mate
• Blijf goed gehydrateerd: drink voldoende water
• Eet voldoende eiwitten
• Zorg dat je veel groenten binnenkrijgt
• Ga voor volkoren
• Laat suikers en geraffineerde koolhydraten zoveel mogelijk staan

Deze e-learning behandelt ook belangrijke aanbevelingen met betrekking tot de inname van koolhydraten voor mensen met diabetes type 2. In het derde deel van deze e-learning worden de volgende vragen beantwoord:

• Wat zijn koolhydraten precies?
• Waarom is het voor sommige mensen met diabetes verstandig om de inname van koolhydraten in te perken?
• Welke voordelen heeft een koolhydraatbeperking precies op de gezondheid van iemand met diabetes type 2?

Wat zijn koolhydraten precies?

Net als eiwitten en vetten leveren koolhydraten brandstof voor ons lichaam. Deze drie voedingsstoffen worden ook wel macrovoedingsstoffen genoemd. Koolhydraten bestaan uit suikermoleculen. We kunnen deze soorten suikermoleculen als volgt onderverdelen:

1. Monosacchariden (1 suikermolecuul), zoals glucose en fructose
2. Disacchariden (2 suikermoleculen), zoals saccharose (oftewel: suiker) en lactose (ook wel melksuiker genoemd)
3. Polysacchariden (een grote hoeveelheid suikermoleculen), waaronder zetmeel

Zodra koolhydraten door ons systeem zijn verteerd, worden ze in de vorm van glucose door ons bloed opgenomen.

Waarom is het verstandig om de inname van koolhydraten in te perken?

Een koolhydraatarm dieet leidt vaak tot een gezonder voedingspatroon. Wie minder koolhydraten tot zich neemt, moet de calorie-inname namelijk op een andere manier aanvullen tot de benodigde dagelijkse hoeveelheid. Wie minder suikers eet, vult dit meestal aan met plantaardige voedingsmiddelen en producten die veel eiwitten, gezonde vetten, mineralen en vitamines bevatten.

In de e-learning vind je toelichting op de drie belangrijkste diëten die zorgen voor een verlaagde inname van koolhydraten:

• Koolhydraatbeperkt dieet
• Koolhydraatarm dieet
• Ketogeen dieet

Deze diëten kunnen de gezondheid van mensen met diabetes type 2 sterk bevorderen. Het wordt overigens sterk aangeraden dat zulke aanpassingen in het voedingspatroon worden gedaan in overleg met de behandelaars en een diëtist. Het is namelijk van belang dat er te allen tijde sprake is van een volwaardig voedingspatroon en dat er geen jodiumtekort ontstaat.

Welke voordelen heeft een koolhydraatbeperking precies op de gezondheid van iemand met diabetes type 2?

Wanneer iemand met diabetes type 2 de inname van koolhydraten sterk beperkt, leidt dat meestal tot een daling van de hoeveelheid glucose in het bloed. Daardoor is minder insuline nodig. Een positief effect daarvan: de persoon in kwestie kan het gebruik van medicatie die de insulineproductie stimuleert, naar beneden bijstellen en in sommige gevallen zelfs geheel staken. Dit moet wel altijd in goed overleg met de behandelaars gebeuren.

Wil je meer weten over diabetes en voeding?

Bekijk dan de leerlijn ‘Diabetes en voeding’, geaccrediteerd bij V&VN voor 5 punten. 

Naar leerlijn