E-learning diabetische voet in de complexe wondzorg

In Nederland zijn er ruim 1 miljoen mensen met diabetes type 1 of 2. Diabetische voetulcera is een veelvoorkomende complicatie bij diabetes. Ze behoren tot de complexe wondzorg.

In deze e-learning komen alle factoren die invloed hebben op het wondtype diabetische voet aan bod. Ook lees je alles over multidisciplinaire zorg. Zo ben je goed voorbereid tijdens je werk. Laten we beginnen!

Start hier de e-learning voor verzorgenden en verpleegkundigen.

Deze e-learning is door Kwaliteitsregister V&VN geaccrediteerd voor 2 punten.

Start hier de e-learning voor apothekers.
Deze e-learning is door OA geaccrediteerd voor 2 punten.

Start hier de e-learning voor apotheekmedewerkers.
Deze e-learning is door Optimafarma & NVFZ geaccrediteerd voor 1 punt.

Heb je een vraag over de e-learnings? Bekijk dan de veelgestelde vragen.

De e-learning werkt het best op de volgende browsers: Chrome, Firefox, Opera, Edge en Safari.

Vind je deze e-learning interessant? Bekijk dan eens de e-learning over decubitus!
Hieronder lees je waar de e-learning over gaat.

Wat vind je in deze e-learning?

Cijfers over diabetische voetulcera
De huid
Pathofysiologie
Charcotvoet
Preventieve zorg
Simm’s classificatie
Behandeling van een diabetische voetulcus
Het multidisciplinair voetenteam
Wondzorg
Classificatie van het ulcus
Educatie van patiënt en mantelzorger

Wat leer je in deze e-learning?

Omschrijven wat een diabetische voet is
Omschrijven wat een diabetisch voetulcus is
Benoemen wat de risicofactoren zijn
De Simm’s classificatie uitleggen
De Texas-classificatie uitleggen
Omschrijven van de behandeling van diabetische voet
Omschrijven wat vochtige wondbehandeling is
Omschrijven met welk doel vochtige wondbehandeling wordt toegepast
Toepassen van het WCS-classificatiemodel

Cijfers over diabetische voetulcera

De kans om binnen 10 jaar te overlijden is voor mensen met diabetes, en in het vereleden een wond hebben gehad, 40% hoger dan mensen met enkel diabetes.
De kans wordt groter op herhaling van het voetulcus als mensen met diabetes eenmaal een voetulcus hebben gehad.
Van alle mensen met diabetes die een grote amputatie hebben ondergaan overlijdt 68% binnen 5 jaar na de amputatie.

De huid

De huid bestaat uit de volgende drie lagen:

De opperhuid (epidermis) bestaat uit hoorncellen die zich ongeveer iedere maand vernieuwen.
De lederhuid (dermis) bestaat uit bloedvaatjes en zenuwcellen.
Het onderhuids bindweefsel (subcutis) bestaat uit vet. En dient voor energie-opslag.

Pathofysiologie

De drie grootste risicofactoren voor het ontstaan van een diabetisch voetulcus binnen de wondzorg zijn te onderscheiden in:

Neuropathie
Bij veel van de mensen met diabetisch mellitus is er sprake van schade aan het zenuwstelsel/polyneuropathie. Het gevolg hiervan is dat het gevoel in de voet vermindert. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat de patiënt te kleine schoenen draagt. De patiënt kan namelijk niet voelen dat de schoenen te strak zitten.
Druk
Ook worden de gewrichten minder soepel. Dit heet Limited Joint Mobility. Er ontstaan verhoogde druk- of schuifkrachten doordat de enkel en de teen minder goed worden afgewikkeld.
De huid reageert hierop door eelt aan te maken. Helaas kan deze eelt zorgen voor weer een verhoogde druk- en schuifkracht. Dit is vaak een voorstadium van een voetulcus.
Vaatlijden
Er zijn twee soorten vaatlijden te onderscheiden. Dit zijn microvasculair en macrovasculair vaatlijden. Bij microvasculair vaatlijden is sprake van afwijking aan de kleinere bloedvaten. Zoals ogen, nieren en zenuwbanen. Bij macroangiopathie gaat het om afwijking in grotere bloedvaten.

Perifeer arterieel vaatlijden komt dubbel zo vaak voor bij mensen met diabetes dan bij mensen zonder diabetes.

Charcotvoet

Als gevolg van diabetische polyneurpathie kan een charcotvoet ontstaan. Er ontstaan ten gevolge van diabetes kleine breukjes en vormveranderingen in de voet. De symptomen zijn een warme, rode en gezwollen voet. Verward dit niet met een distorsie, cellulitis, acute jicht of een veneuze trombose.

Er is een verhoogde kans op amputatie wanneer de juiste behandeling niet of te laat wordt gestart.

Preventieve zorg

Jaarlijks krijgt iedere patiënt met diabetes een voetscreening. Dit wordt in de wondzorg gedaan om het risico op een diabetisch voetulcus te verlagen.

De behandelaar van de diabetes is de organisator van het onderzoek. Dit kunnen verschillende disciplines zijn, zoals je hieronder ziet.

De voetscreening bestaat uit verschillende onderdelen.

Gerichte anamnese
Stel gerichte vragen om een beeld van de ziektehistorie van de patiënt te krijgen. Daarnaast kun je nagaan of de patiënt een goed beeld heeft van een diabetische voet.
Vaststellen van neuropathie
Geef door middel van een monofilament of met je wijsvinger druk op de voet. Als dit niet gevoeld wordt, kan het wijzen op neuropathie.
Perifeer arteriaal vaatlijden
Vergelijk de temperatuur en de slagaders aan de benen. Als dit afwijkt, dan is het goed om de Enkel/Arm index te meten. Bij patiënten met diabetes moet rekening gehouden worden met het feit dat de uitslag niet betrouwbaar is. In de e-learning leer je hier meer over.

Simm’s classificatie

In de wondzorg wordt de Simm’s classificatie ingezet om het risico op het ontstaan van een diabetische voet vast te stellen. Wil je hier meer over weten? Start dan de e-learning.

Behandeling van een diabetisch voetulcus

Er gelden een aantal afspraken bij een diabetisch voetulcus:

Het multidisciplinair voetenteam

Er zijn veel factoren die invloed hebben op het ulcus. Daarom wordt de behandeling in de wondzorg gedaan door een team van verschillende disciplines. Over het algemeen zijn personen van de volgende disciplines vertegenwoordigd:

Internist
Vaatchirurg
Orthopedisch schoentechnicus (=schoenmaker)
Revalidatiearts
Gipsverbandmeester
(Diabetes)Podotherapeut

Wil je meer weten over infectie en osteomyelitis? Start dan de e-learning.

Wondzorg

In de e-learning wordt ingegaan op twee verschillende beoordelingsmethoden die worden ingezet in de wondzorg. Het TIME-model en het WSC classificatiemodel.

Bij het onderzoeken en rapporteren van de wond kun je gebruik maken van het TIME-model.

Daarnaast kan het WCS classificatiemodel worden ingezet om het juiste verbandmateriaal te kiezen.

Classificatie van het ulcus

In de wondzorg Nederland wordt vaak de Texasclassificatie ingezet of het diabetisch voetulcus te classificeren. Deze classificatie gaat in op de diepte van het ulcus, en of er sprake is van infectie of ischemie.

De richtlijn diabetische voet geeft echter aan om ‘het Nederlandse classificatiesysteem’ te gebruiken. De toevoeging op de Texasclassificatie is namelijk de ernst van de infectie, de omvang en de locatie. Maar ook de aanleiding wordt meegenomen.

Een voorbeeld van de aanleiding kan zijn dat de patiënt nieuwe schoenen heeft gekocht.

Educatie van patiënt en mantelzorger

Het is belangrijk om de patiënt en mantelzorger(s) te leren over de diabetische voet. Hierbij is het belangrijk advies te geven over hoe de patiënt de voet kan verzorgen. Maar ook hoe te controleren en wanneer er contact moet worden opgenomen met de zorgverleners.

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!