Professioneel voedingsadvies diabetes

Met welke voedingsadviezen kun je tegenwoordig beter wél aankomen bij mensen met diabetes, of mensen met een verhoogd risico daarop? Dankzij de NDF Voedingsrichtlijn diabetes ben je weer helemaal op de hoogte van verschillende voedingspatronen die geschikt zijn voor diabetes patiënten.

Hieronder lees je waar het artikel over gaat.

Voedingspatronen voor diabetespatienten met wetenschappelijke onderbouwing

Gezonde voeding, voldoende beweging en een gezond voedingspatroon is voor iedereen belangrijk. Dit geldt ook voor met mensen met diabetes. De combinatie van voedingsmiddelen die je eet vormen jouw voedingspatroon. Met een dieet wordt de voeding bedoeld die is aangepast aan iemands situatie vanwege een medische indicatie. Wanneer je met diabetes te maken hebt kan dit gaan over een voedingspatroon aanpassing vanwege de diabetesinstelling, de bloeddruk, gewicht, het lipidenspectrum of de nierfunctie.

Het is belangrijk om bij het opstellen van een dieet onder andere rekening te houden met iemand voorkeuren, budget, behoeften, wensen, gewoonten en natuurlijk de cultuur.

Voedingspatronen passen soms wel en soms niet bij je persoonlijke situatie. Over het algemeen geldt in Nederland het advies om het voedingspatroon van de Schijf van Vijf aan te houden. gebaseerd op de Richtlijnen goede voeding. Deze Richtlijnen goede voeding zijn opgesteld voor de algemene bevolking om het risico op chronische ziekten, waaronder diabetes type 2, zo klein mogelijk te houden.

De rol van de Nederlandse Richtlijnen goede voeding bij mensen met diabetes zijn nog niet officieel onderzocht met behulp van een studie. Internationaal is er voldoende literatuur beschikbaar waarbij onderzocht is of mensen met diabetes gebaat zijn bij aangepaste voedingspatronen zoals een koolhydraatbeperkt, vetbeperkt, mediterraan, vegetarische of veganistisch voedingspatroon. Ook naar DASH-voeding en een voedingspatroon met veel onbewerkte producten wordt veel onderzoek gedaan.

Er zijn verschillende resultaten uit deze studies gekomen echter zijn er een aantal kenmerken die terugkomen zoals veel groente en fruit, volkoren graanproducten, noten, peulvruchten, plantaardige oliën, weinig toegevoegd suiker, zout en bewerkt vlees en geen suikerhoudende dranken. Voedingspatronen met deze kenmerken laten gunstige gezondheidseffecten zien. Denk hierbij aan een gunstiger lipidenprofiel of een lager HbA1c. Deze zijn geschikt voor mensen met diabetes.

In dit artikel bespreken we verschillende voedingspatronen, de kenmerken en de aandachtspunten voor mensen met diabetes type 1 en 2. Deze informatie kan ingezet worden om patiënten juist te informeren over voedingspatronen.

Geschikte voedingspatronen voor mensen met diabetes

Voedingspatroon #1: Koolhydraatbeperkt

(14 tot 40 % van de energie uit koolhydraten)

Kenmerken

Met behulp van dit voedingspatroon verlaag je de totale hoeveelheid koolhydraten. Dit doe je in de eerste plaats geraffineerde koolhydraten te gebruiken. Producten met hoge glykemische last, zetmeelrijke producten en het beperken van vrije suikers in producten.

Aandachtspunten

• Zorg bij het gebruik van een koolhydraatbeperkt voedingspatroon voor voldoende inname van voedingsvezels, vitamines en mineralen om een volwaardig voedingspatroon te behouden.
• Strenge koolhydraatbeperking is niet geschikt voor mensen die SGLT2 remmers gebruiken vanwege het risico op normoglycemische ketoacidose.
• Pas bloedglucoseverlagende medicatie aan. Volg voor mensen met diabetes type 2 bijvoorbeeld de handleiding medicatie-afbouw.

Voedingspatroon #2: Vetbeperkt

(20 tot 30% van de energie uit vetten)

Kenmerken

De totale vethoeveelheid in de voeding is lager. Dit doe je in de eerste plaats door het gebruik van verzadigde vetzuren en transvetzuren te beperken.

Aandachtspunten

• Vervang vetten door eiwitrijke producten en ongeraffineerde koolhydraatbronnen en zorg dat de inname van geraffineerde koolhydraten niet stijgt.
• Zorg bij het gebruik van een vetbeperkt voedingspatroon voor voldoende inname van voedingsvezels, vitamines en mineralen om een volwaardig voedingspatroon te behouden.

Voedingspatroon #3: Mediterraan

Op veel plantaardig gebaseerd

Kenmerken

Dit voedingspatroon bevat veel plantaardige, weinig bewerkte voedingsmiddelen. Het heeft een beperkte hoeveelheid zoetigheid, onverzadigde vetzuren, een lage hoeveelheid zuivel en weinig rood vlees en eieren. Het bevat een redelijke hoeveelheid vis en kruiden ipv zout.

Aandachtspunten

Bespreek het verschil tussen het traditionele mediterrane en moderne mediterrane voedingspatroon. Adviseer het gebruik te beperken van (rode) wijn en geraffineerde producten die ook mediterraan kunnen worden geacht (pizza’s, pasta).

Voedingspatroon #4: Vegetarisch/ Veganistisch

Bevat minder of geen dierlijke producten, meer of uitsluitend plantaardige varianten.

Kenmerken

Hierbij gelden de regels die toepasbaar zijn op vegetariërs en veganisten.
Onder de vegetariërs is er een onderscheid in pescotariërs en lacto-ovo-vegetariërs. Pescotariërs eten geen vlees, maar wel vis, ei en zuivel. Lacto-ovo-vegetariërs eten geen vlees en vis, maar wel ei en zuivel.

Veganisten gebruiken geen dierlijke producten of materialen.

Aandachtspunten

• Adviseer mensen die helemaal geen dierlijke producten willen gebruiken vervangende producten te kiezen waar calcium, ijzer, vitamine B1, B2 en B12 aan zijn toegevoegd en die weinig zout en geen toegevoegd suiker bevatten.
• Adviseer vitamine B12 suppletie bij een veganistisch eetpatroon.

Voedingspatroon #5: DASH

Het DASH-voedingspatroon (Dietary Approaches to Stop Hypertension)

Kenmerken

Het DASH-voedingspatroon (Dietary Approaches to Stop Hypertension) of het Dash Dieet Plan is in de basis opgezet om de bloeddruk te verlagen. Het voedingspatroon beperkt de hoeveelheid natrium, rood en bewerkt vlees, snoep, drank met suiker, totaal vet, verzadigd vet, cholesterol en meer kalium, calcium, magnesium, voedingsvezels en eiwitten dan een gemiddelde Nederlandse voeding.

Aandachtspunten

• Bij het DASH-voedingspatroon staat het gebruik van veel groenten en fruit, volkoren granen en vezels, gevogelte, vis en noten en magere zuivelproducten centraal. De aanbevolen hoeveelheden en productkeuzes van DASH komen in grote lijnen overeen met de Schijf van Vijf

Voedingspatroon #6: Schijf van Vijf

De algemene schijf van vijf

Kenmerken

De Schijf van Vijf is bedoeld voor de algemene Nederlandse bevolking. Het voedingspatroon bestaat uit veel groenten en fruit, ruim volkorenproducten zoals volkorenbrood, volkorenpasta, volkorencouscous en zilvervliesrijst, minder vlees en meer plantaardig, magere en halfvolle zuivelproducten, een handje ongezouten noten, zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten, voldoende vocht zoals water, koffie of thee.

Aandachtspunten

Aanvullend en praktisch advies over de Schijf van Vijf is te vinden op de website van het Voedingscentrum.

Extra informatie over voedingspatronen en de voedingsrichtlijn diabetes

De Schijf van Vijf is bedoeld voor de algemene Nederlandse bevolking. Het voedingspatroon bestaat uit veel groenten en fruit, ruim volkorenproducten zoals volkorenbrood, volkorenpasta, volkorencouscous en zilvervliesrijst, minder vlees en meer plantaardig, magere en halfvolle zuivelproducten, een handje ongezouten noten, zachte of vloeibare smeer- en bereidingsvetten, voldoende vocht zoals water, koffie of thee.

Gesprekken met professionals over de NDF voedingsrichtlijn diabetes

Wil je meer weten over diabetes en voeding? Bekijk dan eens de leerlijn!

Na het voltooien van de leerlijn kan je:

• De basiskennis rondom diabetes type 1 en 2
• Het voedingsadvies bij diabetes type 1 en 2 beschrijven
• Beschrijven wat de wisselwerking is tussen medicatie en voeding bij diabetes type 1
• De verschillende soorten insuline beschrijven
• Beïnvloedende factoren op hypo- en hyperglykemie beschrijven
• Verschillende voedingspatronen opnoemen
• Het effect van koolhydraatbeperkingen beschrijven
• Suikerklontjes tellen
• Klik op het kruisje rechtsboven om af te sluiten

Naar de leerlijn

Bron van dit artikel: diabetesfederatie